Kleuterinitiatief
Dit aanbod wordt ook binnen het traject “Kleuterinitiatief” gebracht.
-
Deel 1: Observeren om te leren
-
Deel 2: Kleuterinitiatief in thema’s, contracten/weekplanning en routines
-
Deel 3: Kleuterinitiatief in een krachtige leeromgeving – Goed ingerichte basishoeken, ruimte voor inbreng van de kinderen.
Meer kleuterinitiatief
-
Het kind meer ontwikkelingskansen bieden om hun eigen leerproces beter in handen te nemen
-
De totale persoonsontwikkeling krijgt zo maximale ontwikkelingskansen.
Observeren om te leren... Het raam waardoor je kijkt, bepaalt de wereld die je ziet
Observeren heeft een duidelijke plaats binnen breed evalueren.
Evalueren is meervoudig en een proces. Ken het kind en weet wat het kind nodig heeft.
Observeren is een tool waardoor je meer zicht krijgt op de interesses, noden en behoeften van het kind. Het doel is om het kind meer ontwikkelingskansen te bieden om hun eigen leerproces beter in handen te nemen. We richten ons op het creëren van een hoger kleuterinitiatief met als doel het zelfregulerend leren/zelfsturing te verhogen binnen thema’s, contractwerk, routines, goed uitgewerkte basishoeken en zelfgekozen opdrachten. (Zie deel 2 en deel 3 van dit traject). Via de observaties gaan we na wat kinderen nodig hebben om hun zelfregulerend en initiatief nemend gedrag te verhogen.
Het raam waardoor je kijkt, bepaalt de wereld die je ziet. Doelbewust observeren betekent tijd nemen om bewust te kijken, luisteren en voelen. Het is belangrijk om dat zo onbevangen mogelijk te doen, en niet meteen te oordelen. Je maakt kennis met drie valkuilen die jouw blik kunnen vertroebelen.
Tijdens deze workshop krijg je verder zicht op het waarom, om dan concreet in te zoomen op het wat, het hoe en het wanneer van doelbewust observeren. Binnen het hoe observeren maak je kennis met 2 vormen. Om een representatief beeld te krijgen moet je de observatie een aantal keren herhalen. Tijdens de workshop bespreken we enkele mogelijkheden.
Ten slotte bekijken we de voor en nadelen van bepaalde observatiesystemen en observatiestijlen. Je krijgt tips om een overload aan informatie te beperken door in te zetten op een concreet observatie stappenplan of te werken met observatiecriteria die voldoende info geven om tot goede en concrete acties te komen.
Kleuterinitiatief in thema's, contracten/weekplanning en routines
Door de kinderen inspraak en participatiemogelijkheden te bieden worden ze betrokken bij alle aspecten van het klasgebeuren. Hiermee zetten we in op zelfsturing en ondernemingszin. Dit ondersteunt hen in autonomie, leert hen om zelf initiatief te nemen en samen te leren vanuit een intrinsieke motivatie. De totale persoonsontwikkeling krijgt zo maximale ontwikkelingskansen.
Het is belangrijk dat we vanuit een veilige en stimulerende omgeving vertrekken, zowel voor de leerkracht als voor het kind. Daarom vertrekken we vanuit de thuis en leefwereld van het kind. Je start bij de vragen en interesses van hen en koppelt deze aan leerplandoelen. Kortom, je gaat in relatie met het kind om samen een rijke leeromgeving te ontwikkelen met veel kansen tot kleuterinitiatief.
Binnen deze workshop krijg je hulpmiddelen om te leren van een sterk leidinggevende naar een ondersteunende en mediërende leerkracht over te gaan. De hulpmiddelen helpen om te leren plannen en uitvoeren van een thema, contractwerk en ondersteunende routines verder uit te bouwen. Bijvoorbeeld bij het plannen van een thema gebruik je visuele hulpmiddelen om een goede samenhang tussen de verschillende leergebieden en hun domeinen te bewaren. Deze planning maken we zichtbaar in een planningsbord en andere visuele registratiesystemen. De opdrachten binnen contracten worden deels door de leerkracht en deels door de kinderen ingevuld. Ook hier nemen we de stappen binnen het zelfregulerend leren van Zimmerman mee.
Het kind blijft centraal staan, om te weten wat hen echt bezighoudt, is de inbreng van de kinderen zelf uiteraard zeer belangrijk. Je krijgt deze informatie enerzijds door gerichte observaties, anderzijds door te luisteren. Kleuterinitiatief gaat gepaard met het geven van eigenaarschap waardoor ze een zelfregulerend vermogen kunnen ontwikkelen. Procesmatig geeft de leerkracht stap voor stap meer autonomie aan de groep en de kleuter als individu. Dit heeft als gevolg dat je de controle wat loslaat, maar juist met hulpmiddelen de nodige houvast en structuur blijft bieden.
Binnen deze workshop starten we vanuit de huidige situatie. Je krijgt inzicht hoe je stapsgewijs kan groeien van een leerkracht-gestuurde omgeving naar en meer kind gestuurde/kindgerichte aanpak.
Kleuterinitiatief in een krachtige leeromgeving
Tijdens deze workshop zetten we in op goed uitgeruste basishoeken met veel ruimte tot kiezen, initiatief nemen en groeikansen. We bekijken 2 luiken.
In het eerste luik biedt de leerkracht goed uitgewerkte basishoeken aan waarbinnen kinderen steeds een stapje verder te gaan in hun ontwikkeling. Een goed uitgeruste basishoek heeft zo z’n voordelen. De hoeken bieden kinderen de kans om thema’s even los te laten en zich terug te trekken in gekend spel of gekende uitdagingen. Ze geven de leerkracht tijdens doelbewuste observatiemomenten de geruststelling dat kinderen ondertussen binnen de hoeken wel degelijk leren.
In het 2de luik maak je ruimte voor de inbreng vanuit de kinderen om de basishoeken te verrijken. De basishoeken kan je uitbreiden met extra opdrachten, stappenplannen en registratiesystemen. Bestaande materialen worden zo op een meervoudig gevarieerde manier ingezet. De ontwikkeling gaat van vrij exploreren, experimenteren naar doelbewust en gradueel opgebouwde opdrachten. De kinderen kiezen en voeren de opdrachten uit op eigen tempo. Een eenvoudig registratiesysteem die ze zelf invullen geeft niet alleen zicht op hun initiatief en ontwikkelingsproces, maar stimuleert ook hun zelfsturend en zelfregulerend vermogen.
Daarnaast geef je de kinderen de kans om doelbewust zelfgekozen opdrachten te plannen en uit te voeren. In Deel 2 heb je gezien hoe je het kleuterinitiatief bij thema’s en contractwerk kan verhogen. De ideeën en initiatieven die uit een thema brainstorm of een goed kringgesprek komen bevorderen zeer sterk het kleuterinitiatief omdat de stimulansen uit zichzelf en/of klasgenoten komen. Samen leren en leren van klasgenoten mogen we binnen het kleuterinitiatief niet onderschatten.
Een goede inrichting en uitrusting wordt gekoppeld aan vooropgestelde regels door de juf en afspraken die samen met de kinderen opgesteld worden.
Bij het geven van ruimte tot zelf kiezen, zelfsturing en ondernemingszin bied je orde en structuur. Een goede en duidelijke klasinrichting en organisatie zijn zeer belangrijk om tot een goede ontwikkeling te komen binnen een omgeving waar kleuterinitiatief mogelijk is.